هودهای شیمی

هودهای شیمی

هود شیمی نخستین سد محافظ برای کارکنان و محیط آزمایشگاه در هنگام کار با مواد خطرناک شیمیایی است. به عنوان یک قاعده کلی، هنگام کار کردن با موادی که به طور محسوس فرار هستند، یا جزء مواد فوق العاده خطرناکی هستند که اصلی ترین روش ورود آنها به بدن از طریق تنفس است، باید از هود شیمی استفاده کرد.
تمام هودهای شیمی باید بطور سالانه بازبینی شده و تأییدیه صحت کارکرد داشته باشند.
رعایت اصول بیان شده ذیل هنگام استفاده از هود ضروری است : (برگه اطلاعات باید روی هود نصب باشد)
• فقط موادی در فضای کار، زیر هود قرار گیرد که برای انجام آزمایش به آن نیاز است زیرا بهم ریختگی و شلوغ بودن سبب اختلال جریان هوا و افزایش خطر برای کارکنان آزمایشگاه خواهد شد.
• هنگام کارکردن، شیشه محافظ جلویی در پائین ترین حالت قرار داشته باشد.
• ظروف حاوی مواد شیمیایی حداقل 15 تا 20 سانتیمتر از دریچه ورودی فاصله داشته باشند.
• قبل از شروع بکار، کنترل شود که فن تهویه هوا سالم باشد. (جریان هوا برقرار باشد)

قبل و بعد از کارکردن با پرکلریک اسید ‹‹ HClO4 ›› در زیر هود، باید فضای داخل هود شسته و خشک شده باشد. زیرا در هودی که با پرکلریک اسید کار شده باشد امکان تجمع نمکهای پرکلرات به صورت پودر بسیار ریز در اگزوز خروجی وجود دارد و نمکهای پرکلرات ممکن است منفجر شوند.

- تهویه هوا

یکی دیگر از روشهای کاهش خطرات ناشی از مواد شیمیایی موجود در هوا، استفاده از سیستمهای تهویه هوا است، که با توجه به محیط های کاری مختلف می تواند انواع گوناگونی داشته باشد. نکته مهم در مورد این سیستمها بازبینی دوره ای و تأییدیه صحت کارکرد آنها توسط مسئولین فنی ذیربط می باشد.

دوش و چشم شوی اضطراری

براساس استاندارد OSHA C ]، 151 ،1910[ ، لازم است دوش ها و چشم شوی های اضطراری در مکانهایی که امکان پاشیدن مواد خورنده (Corrosive) به بدن یا چشم وجود دارد نصب شود.
- موقعیت نصب دوش و چشم شوی نسبت به محلی که با مواد خطرناک شیمیایی کار می شود نباید بیشتر از 22 متر یا 10 ثانیه زمان برای رسیدن به آن باشد.
- مکان نصب دوش و چشم شوی اظطراری باید کاملاً مشخص و در معرض دید قرار داشته باشد.
- چشم شوی باید هفته ای یکبار بازبینی شود و با بازکردن جریان آب آن ذرات احتمالی تخلیه و شستشو شود.
- به منظور جلوگیری از ورود ذرات معلق به خروجی های چشم شوی، نباید درب پوش نازلها برداشته شود.

تجهیزات ایمنی فردی (PPE) Personal Protective Equipment

تجهیزات ایمنی فردی که سدّ اولیه محافظت محسوب می شوند، به وسایلی اطلاق می شود که شخص را در مقابل استنشاق مواد خطرناک یا هر گونه تماس بدن با آنها محافظت می کند.

الف- تجهیزات متداول

روپوش آزمایشگاه :

به منظور محافظت لباسهای شخصی از آلوده شدن یا پاشیدن مواد شیمیایی به آنها باید روپوش پوشیده شود.
هنگام کارکردن با حجم زیادی از اسیدهای قوی (یا موارد مشابه) باید از پیش بند پلاستیکی مخصوص و محفاظ کفش استفاده شود.

کفش :

در آزمایشگاه نباید از دمپائی یا کفشی که رو باز است استفاده کرد. پوشیدن کفش های رو بسته، پاها را در مقابل ریختن احتمالی مواد شیمیایی یا سقوط اجسام محافظت می کند.

عینک :

عینک یا محافظ صورت را باید هنگام کار کردن با مواد شیمیایی روی سکوهای آزمایشگاه یا هود شیمی استفاده کرد. استفاده از عینک یا محافظ، چشمها و صورت را در مقابل خطر احتمالی پاشیدن مواد شیمیایی ناشی از انفجار یا واکنشهای شدید محافظت خواهد کرد.

ب- انواع دستکشها

انتخاب دستکش مناسب با توجه به نوع ماده شیمیایی بسیار مهم است. زیرا هر دستکشی برای کارکردن با تمام مواد شیمیایی یا موقعیت ها مناسب نیست.
نکات مهم هنگام استفاده از دستکش ها
• به راهنما یا پیشنهاد کارخانه سازنده ماده شیمیایی جهت انتخاب دستکش مناسب مراجعه کنید.
• در صورت پاره شدن دستکش حین کار، بلافاصله آن را تعویض کنید.
• هنگام تعویض دستکش ها و بعد از اتمام کار دستها را باید شستشو داد.

ج- ماسکها

زمانی که استفاده از هود شیمی امکان پذیر نیست باید از ماسک محافظ استفاده کرد.
انتخاب صحیح نوع ماسک باید با توجه به نوع ماده شیمیایی (غبار- بخار) انجام شود.
قبل از شروع به کار کنترل شود که اندازه ماسک مناسب صورت باشد، در این صورت از کارکرد صحیح آن می توان مطمئن بود.

ریختن مواد شیمیایی در آزمایشگاه
بعضی مواقع بطور سهوی یا پافشاری بر یک ایده و روش کار ناصحیح، ممکن است باعث بروز حادثه در آزمایشگاه شود. عمده ترین حادثه در آزمایشگاه ریختن مواد شیمیایی است.
دستورات ذیل در صورتی که میزان ماده شیمیایی ریخته شد کم باشد باید انجام شود.
• افراد حاضر در آزمایشگاه را بلافاصله مطلع کنید.
• از استنشاق بخارات ماده ریخته شده اجتناب کنید.
• از تجهیزات ایمنی فردی مانند محافظ چشم و صورت، دستکش و لباس استفاده کنید.
• ماده ریخته شده را در یک مکان کوچک محدود کنید.
• از مواد مناسب برای خنثی کردن و جذب اسیدها و بازهای معدنی استفاده کنید.
• باقیمانده بی اثر را جمع آوری کرده و بعد از قرار دادن در ظرف مناسب به همراه پسماندهای شیمیایی معدوم کنید.
• برای سایر مواد شیمیایی، می توان از بسته های مخصوص جمع آوری یا جاذب مناسب یا ماسه خشک استفاده کرد.
• بعد از جمع آوری ماده ریخته شده، سطوح با آب شسته شود.

در صورتیکه میزان ماده شیمیایی ریخته شده زیاد باشد انجام اقدامات زیر ضروری است.
• کمک به اشخاص مصدوم یا آلوده شده با مواد شیمیایی، برای خارج کردن آنها از محیط آلوده.
• در صورتیکه مواد ریخته شده قابل اشتعال هستند، تمام منابع حرارتی و شعله ها باید خاموش شود.
• برای پیشگیری از سرایت به سایر فضاها، تمامی درب ها بسته شود.
• اطلاع به افراد ذیصلاح برای انجام اقدامات اورژانسی.

پسماندهای شیمیایی

تمام آزمایشگاهها باید دستورالعمل مربوط به شیوه صحیح امحاء پسماندهای شیمیایی را رعایت کنند. بنابراین ضروری است تا یک برنامه مدیریتی صحیح جهت پسماندهای شیمیایی به مورد اجرا گذاشته شود.
اصول نگهدری و جابجایی پسماندهای شیمیایی
• درب ظروف نگهداری پسماندهای شیمیایی باید همیشه بسته باشد.
• ظروف حاوی پسماندهای شیمیایی باید حتماً برچسب داشته باشند. بر روی برچسب باید حتماً کلمه پسماند و نام ماده شیمیایی قید گردد. (مثال پسماند- کلروفرم)
• به منظور پیشگیری از شکستن و ریختن پسماندهای شیمیایی، ظروف شیشه ای حاوی این مواد را روی زمین و در جایی که امکان صدمه به آن وجود دارد قرار ندهید. درصورتیکه مجبور به این کار هستید ظروف شیشه ای را در یک ظرف مطمئن دیگر قرار دهید.
• پسماندهای شیمیایی را مدت زمان طولانی در آزمایشگاه نگهداری نکنید. (حداکثر بعد از 30 روز به شیوه صحیح معدوم گردد).

مواد شیمیایی تولیدشده در آزمایشگاه
برای شناساییی مواد شیمیایی سنتز شده در آزمایشگاه و جلوگیری از خطرات احتمالی آنها، باید دستورالعملهای ویژه و تجهیزات ایمنی مناسب تدارک دیده شود.
براساس نوع ماده شیمیایی تولید شده ای که قرار است در آزمایشگاه استفاده شود، پیش بینی های ویژه باید بعمل آید.
الف- استفاده از ماده شیمیایی تولید شده ای که خطرات آن کاملاً شناخته شده است.
کارکردن با مواد شیمیایی سنتز شده ای که خطرات آن کاملاً شناخته شده است (مثلاً خاصیت سرطان زایی یا سمیت دارند) هنگام باید انجام شود که :
- اولاً کارکنان و دانشجویان آموزش مناسب و لازم را در زمینه استفاده از این مواد دیده باشند.
- ثانیاً تجهیزات ایمنی فردی (PPE) در آزمایشگاه مهیا باشد و همچنین در صورت امکان از شیوه های مهندسی مهار خطر استفاده گردد.

شیوه های مهندسی مهار خطر، سبب کاهش یا حذف خطرات شیمیایی یا فیزیکی در محیط کار می شود که به یکی از روشهای ذیل ممکن است انجام شود.
1- حذف فنون، روش کارها یا مواد خطرناک (Elimination)
2- جایگزینی فنون، روشها و مواد کم خطر یا بی خطر با موارد خطرساز ( Substitution)
3- جداسازی کارکنان از خطرات ( Segregation)
4- محصور کردن خطرات ( Enclosure)
5- تهویه محیط کار و منشاء آلودگی ها ( Ventilation)
6- تعمیر یا تعویض تجهیزات و ماشین آلات معیوب ( Repair or Replacement)

ب- استفاده از ماده شیمیایی تولید شده ای که خطرات آن شناخته شده نیست.
مواد شیمیایی ای که سنتز شده اند و خطرات آنها ناشناخته است باید به عنوان مواد خطرناک ویژه(PHS) در نظر گرفته شده و با روش آن مواد با آنها کارکرد (مانند مواد، موتاژن، کارسینوژن، تراتوژن، سموم و ...).
مسئول آزمایشگاه موظف است خطرات بالقوه ماده شیمیایی تازه سنتز شده را به شیوه مناسب تعیین کند تا براساس آن تجهیزات ایمنی فردی و روش مهندسی مهار خطر مناسب استفاده شود.

لینکهای مفید در زمینه ایمنی مواد شیمیایی

http://www.itcilo.it/actrav/actrav-english/telearn/osh/ip/risky.htm
http://www.itcilo.it/actrav/actrav-english/telearn/osh/kemi/ctmmain.htm
http://www.itcilo.it/actrav/actrav-english/telearn/osh/kemi/scan/sandhm.htm

تاریخ: شنبه 23 ارديبهشت 1391برچسب:هودهای شیمی,

ارسال توسط علیرضا مرادی , عشق خدائی

آخرین مطالب

چگونه عمر باتری تلفن همراه را زیاد کنیم؟

چگونه سریع وزن کم کنیم؟

خدا از درون دل هاي خلق کاملاً آگاه است.

فلج از نگاه طب سنتی ایران-1

خطرات مصرف بیش‌ از حد عسل!

معجزه اسا با روغن مالی کف پاها،حتما بخوانید!!

عوامل محیطی موثر بر باروری و سلامت بدن را مورد بحث قرار می‌دهند.